Houtkachels met speksteen

Een speksteenkachel is een houtkachel die gebruik maakt van speksteen om warmte op te slaan en geleidelijk af te geven. Speksteen, een natuursteen die goed warmte kan vasthouden en geleidelijk kan afgeven, is het belangrijkste kenmerk van deze kachel. De opbouw van een speksteenkachel verschilt van traditionele gietijzeren of stalen kachels doordat het speksteen de kachel veel efficiënter maakt in het opslaan en geleidelijk verspreiden van warmte. Hier zijn de belangrijkste onderdelen van een speksteenkachel.

Onderdelen van een speksteenkachel

Buitenmantel van speksteen

• Materiaal: De buitenkant van de kachel is opgebouwd uit dikke speksteenpanelen of -blokken. Speksteen heeft een hoge thermische massa, wat betekent dat het warmte langzaam absorbeert en gedurende lange tijd afgeeft.
• Functie: De spekstenen mantel vangt de warmte op die vrijkomt bij de verbranding van hout en slaat deze op. Zelfs nadat het vuur is gedoofd, blijft de kachel nog uren of zelfs dagen warmte uitstralen.

Verbrandingskamer

• Materiaal: De verbrandingskamer zelf kan van gietijzer of staal zijn, en soms is deze ook bekleed met vuurvaste stenen of vermiculiet om de verbrandingstemperatuur te verhogen.
• Functie: Hier vindt de verbranding van hout plaats. De efficiënte verbranding wordt ondersteund door een goed ontworpen luchttoevoer en isolatie.
• Vuurrooster: Vaak is er een vuurrooster aanwezig, net als bij andere houtkachels, om de luchtcirculatie te verbeteren en as naar de aslade te laten vallen.

Luchttoevoer

• Primair luchtkanaal: Zorgt voor de luchtstroom onder het hout om de verbranding te ondersteunen.
• Secundair luchtkanaal: Voorziet het vuur van extra zuurstof boven de vlammen, wat zorgt voor een efficiëntere verbranding van rookgassen (schonere verbranding en minder uitstoot).
• Luchtregeling: De luchtstroom kan worden gecontroleerd met kleppen of schuifjes, zodat je de intensiteit van de verbranding kunt aanpassen.

Rookkanaal (met rookgasomleidingen)

• Functie: Het rookkanaal voert de rookgassen af naar de schoorsteen, maar bij speksteenkachels wordt het rookgas vaak door lange kanalen geleid die door het speksteen lopen voordat ze de kachel verlaten. Dit zorgt ervoor dat de warmte van de rookgassen in de steen wordt opgenomen.
• Rookgasomleidingen: Deze interne kanalen vertragen de uitstoot van rookgassen, zodat er meer warmte kan worden afgegeven aan het speksteen.

Aslade

• Functie: De as die ontstaat bij het verbranden van hout valt door het vuurrooster in de aslade. Deze kan eenvoudig worden verwijderd om de as op te ruimen.

Glazen deur (met ruit)

• Materiaal: De deur van de kachel is vaak voorzien van hittebestendig keramisch glas, zodat het vuur zichtbaar is zonder dat de warmte verloren gaat.
• Schoonbrandsysteem: Veel speksteenkachels hebben een luchtspoelsysteem dat lucht langs het glas voert, waardoor roet minder kans krijgt zich op het glas te hechten en het zicht op het vuur helder blijft.

Binnenbekleding

• Materiaal: In de verbrandingskamer worden vaak vuurvaste stenen zoals chamottestenen gebruikt om de hoge temperaturen te weerstaan en de verbranding te optimaliseren. Dit helpt ook de verbrandingskamer te isoleren, zodat de warmte naar de spekstenen mantel wordt geleid.

Convectiesysteem (soms aanwezig)

• Functie: Hoewel de meeste speksteenkachels hun warmte via straling verspreiden, zijn er ook modellen die convectieluchtstromen creëren. Dit betekent dat koude lucht wordt aangezogen en opgewarmd, waarna het de kamer in wordt geblazen, zodat de warmte zich sneller verspreidt.

Warmteopslag en -afgifte

• Functie: Het belangrijkste kenmerk van de speksteenkachel is de manier waarop de warmte wordt opgeslagen en geleidelijk wordt afgegeven. Terwijl traditionele houtkachels vooral warmte afgeven tijdens het branden, houdt een speksteenkachel de warmte urenlang vast in het speksteen en geeft deze geleidelijk af, zelfs lang nadat het vuur is gedoofd.
• Langdurige warmte: Afhankelijk van de hoeveelheid speksteen en de grootte van de kachel, kan de warmte nog 12 tot 24 uur voelbaar zijn na het stoken.

Thermische massa

• Functie: De dikke speksteenpanelen of blokken vormen de thermische massa van de kachel, wat de belangrijkste reden is voor de hoge warmteopslagcapaciteit van speksteenkachels. Hoe groter de thermische massa, hoe langer de warmte kan worden opgeslagen en afgegeven.

Verschillen met andere houtkachels:

• Warmteopslag: Speksteenkachels slaan veel meer warmte op dan gietijzeren of stalen kachels. Dit maakt ze ideaal voor langdurige warmteafgifte, zonder dat er constant hout hoeft te worden toegevoegd.
• Langzame afgifte: Terwijl gietijzeren en stalen kachels warmte snel uitstralen en afkoelen zodra het vuur dooft, blijft een speksteenkachel nog urenlang warmte afgeven.
• Efficiëntie: Door het gebruik van rookgasomleidingen en de hoge thermische massa van speksteen zijn deze kachels zeer efficiënt. Ze benutten meer van de warmte die tijdens het stoken vrijkomt.

Samenvatting

Een speksteenkachel bestaat uit een verbrandingskamer (vaak van staal of gietijzer), die omgeven is door een dikke buitenmantel van speksteen. De warmte wordt opgeslagen in het speksteen en geleidelijk afgegeven, waardoor de kachel nog urenlang warmte levert nadat het vuur is gedoofd. Dankzij de rookgasomleidingen en de thermische massa van het speksteen kan deze kachel zeer efficiënt en langdurig warmte afgeven.